بایسته های حقوق اساسی / ابوالفضل قاضي ، شریعت پناهی حقوق اساسی
- انتشارات : بنیاد حقوقی میزان
- شابک : 9789645997272
- سال چاپ : 1402
- نوبت انتشار : شصت و هفتم
- تعداد صفحات : 336
- سبک : آموزشی
- موارد بیشتر
حقوق اساسی
حقوق اساسی از شاخههای علم حقوق است که در آن به ساختار حکومت و روابط دولت با شهروندان پرداخته میشود. حقوق اساسی که حقوق سیاسی نیز خوانده میشود، کلیه قواعدی است که وضع و شکل حکومت یک ملت را معین نموده، اعضای رئیسه و قوای مهمه مملکت را تشکیل میدهد و همچنین روابط متقابله قوای مزبور را بیان کرده و حدود آنها را نسبت به افراد ملت معلوم میکند، در تعریفی دیگر حقوق اساسی یکی از شاخههای مهم حقوق است که اختصاصاً به روابط سیاسی بین فرمانروایان و فرمانبران میپردازد.
حقوق اساسی در قالب دو درس حقوق اساسی 1 با ضریب 2 و با عنوان کلیات حقوق اساسی و حقوق اساسی در نظامهای حقوقی دنیا و حقوق اساسی 2 با ضریب 3 و با عنوان شناخت حقوق اساسی ایران در مقطع کارشناسی در رشته حقوق تدریس می شود.
کتاب پیش رو را میتوان به عنوان منبعی کاملا مناسب به عنوان منبع مطالعاتی این دروس و متناسب با سرفصل های مصوب و در حجمی معقول در نظر گرفت. نگارنده استاد دانشگاه فقید دانشگاه تهران است که سعی کرده است در حد مختصر ولی مفید فایده مبانی اصلی حقوق اساسی را بازشناساند و مبانی و اصول حقوق اساسی در ایران را تفسیر و تبیین کند.
عناوین اصلی کتاب:
1) ویژگی های حقوق اساسی
2) قانون اساسی
3) دولت - کشور
4) اشکال دولت - کشور
5) رژیم های ساسی
6) حقوق فردی و آزادی های عمومی
7) تفکیک قوا
8) پارلمان یا دستگاه قانونگذاری
9) قوه مجریه یا دستگاه حکومت
10) اثرات متقابل قوای مجریه و مقننه
11) قوه قضاییه: دستگاه عدالت
12) انتخابات
پیشگفتار
گفتار اول - ویژگیهای حقوق اساسی
الف - مفهوم جامعه سیاسی
ب - قدرت سیاسی چیست؟
1 - جامعه سیاسی فراگیر و کلی است
2 - جامعه سیاسی، خصلت الزامی دارد
3 - قدرت، در جامعه سیاسی قاهرانه عمل می کند
ج - تأثیر متقابل قدرت و حقوق بر یکدیگر
1 - حقوق، قدرت را حقانی می کند
2 - حقوق، ابزاری است در اختیار قدرت
3 - حقوق، وسیله ای است برای حمایت علیه قدرت
4 - حقوق، قدرت را نهادبندی می کند و سازمان می بخشد
د - جایگاه حقوق اساسی در علم حقوق
1 - حقوق اساسی جزیی از حقوق عمومی است
1 - 1 ) نظریه موضوعی
2 - 1 ) نظریه اندامی
3 - 1 ) نظریه مادی
4 - 1 ) نظریه شکلی
5 - 1 ) نظریه پویایی
2 - حقوق اساسی از زمره حقوق داخلی است
ه - حقوق اساسی در رابطه با علوم اجتماعی
و - موضوع حقوق اساسی
1 - حقوق اساسی، شاخه ای از حقوق است که قواعد مندرج در قانون اساسی را بررسی می کند
2 - حقوق اساسی به روابط مربوط به دولت می پردازد
3 - حقوق اساسی، نهادهای سیاسی را بررسی می کند
ز - منابع حقوق اساسی
1 - منابع نوشته
2 - منابع عرفی
3 - مددگیری از سایر علوم اجتماعی
پرسشهای مهم گفتار اول
گفتار دوم: قانون اساسی
الف - مفهوم قانون اساسی1 - قانون اساسی مادی (ماهوی)
2 - قانون اساسی شکلی
ب - گرایش به قوانین اساسی مدون
ج - دلایل و چگونگی ظهور قوانین اساسی
1 - به دنبال تحول تدریجی جوامع و آمادگی ذهنی فرمانروایان و شهروندان
2 - ایجاد کشورهای جدید
3 - حوادث دگرگون کننده
د - انواع قوانین اساسی
1 - قانون اساسی عرفی و قانون اساسی موضوعه
2 - قانون اساسی انعطاف ناپذیر (سخت) و قانون اساسی انعطاف پذیر (نرم)
3 - قانون اساسی یکدست و قانون اساسی مختلط
4 - انواع قانون اساسی از لحاظ منشاء شکل گیری
1 - 4 ) قانون اساسی اقتداری و اعطایی
2 - 4 ) قانون اساسی نیمه اقتداری - نیمه اعطایی
3 - 4 ) قانون اساسی مردم سالار
ه - وجوه تمایز قانون اساسی از سایر قوانین
1 - سلسله مراتب قواعد حقوقی
2 - اصل برتری قانون اساسی
1 - 2 ) قوه مؤسس
2 - 2 ) بازنگری در قانون اساسی
3 - اصل کنترل قوانین توسط قانون اساسی
1 - 3 ) روش کنترل به وسیله دستگاه قضایی
2 - 3 ) روش کنترل توسط ارگان سیاسی
پرسشهای مهم گفتار دوم
گفتار سوم - دولت - کشور
الف - علل کاربرد این اصطلاحب - عوامل سازنده دولت - کشور
1 - گروه انسانی
2 - سرزمین
1 - 2 ) سرزمین، عامل سازنده دولت
2 - 2 ) سرزمین، موضوع سلطه دولت
3 - 2 ) سرزمین، محدوده فرمانروایی دولت
4 - 2 ) سرزمین، طیف صلاحیت دولت
3 - قدرت سیاسی سازمان یافته
1 - 3 ) قدرت و اجبار
2 - 3 ) قدرت و اعتقاد
3 - 3 ) حاکمیت
تحدید حاکمیت به وسیله حقوق بین المللی
پرسشهای مهم گفتار سوم
گفتار چهارم - اشکال دولت - کشور
الف) دولت - کشورهای تکبافت (بسیط)1 - کشورهای تکبافت ساده
2 - کشورهای تکبافت پیچیده
1 - 2 ) عدم تراکم (تفویض اختیارات اداری)
2 - 2 ) عدم تمرکز یا تمرکز زدایی اداری
3 - 2 ) وحدت انضمامی
4 - 2 ) منطقه گرایی
ب - کشورهای چند پرچه (مرکب)
1 - اتحاد شخصی
2 - اتحاد واقعی
3 - کنفدراسیون (اتفاق دول)
1 - 3 ) کنفدراسیون سویس
2 - 3 ) کنفدراسیون آمریکا
4 - کشور فدرال (اتحاد دول) شرایط پایهای اتحاد فدرالی
1 - 4 ) قانون فراداشت
2 - 4 ) قانون خودمختاری
3 - 4 ) قانون مشارکت
مثال دوم - دولت فدرال سویس
پرسشهای مهم گفتار چهارم
گفتار پنجم: رژیمهای سیاسی
الف - ماهیت رژیم سیاسیب - حکومت
ج - انواع رژیمهای سیاسی
1 - مونوکراسی یا یکتاسالاری
1 - 1 ) مونوکراسی کلاسیک
2 - 1 ) مونوکراسیهای توده ای
2 - رژیمهای چند تن سالاری
1 - 2 ) آریستوکراسی یا نجیب سالاری
2 - 2 ) حکومت زمینداران یا فئودالیسم
3 - 2 ) پلوتوکراسی یا حکومت ثروتمندان
4 - 2 ) حکومت شایستگان یا شایسته سالاری
5 - 2 ) حزب سالاری یا پارتیتوکراسی
3 - همه سالاری یا دموکراسی
1 - 3 ) دموکراسی یونانی
2 - 3 ) دموکراسی جدید
3 - 3 ) اشکال مختلف دموکراسی
پرسشهای مهم گفتار پنجم
گفتار ششم - حقوق فردی و آزادیهای عمومی
بخش اول - آبشخور تاریخیالف - میراث قدما
ب - ارمغان مسیحیت
ج - نوآوریهای قرون هفدهم و هجدهم
بخش دوم - اعلامیه ها و ضمانتهای حقوق
1 - ارزش حقوقی اعلامیه ها
2 - تحول در مضمون اعلامیه ها
بخش سوم - برداشتهای مختلف از حقوق فردی و آزادیهای عمومی
الف - نظریه محدودیت
ب - نظریه مقاومت
ج - نظریه مشارکت
د - نظریه آزادی صوری و آزادی واقعی
بخش چهارم - مهمترین حقوق و آزادیها
الف - آزادی عملکرد فردی
1 - حق حیات و آزادی تن
2 - امنیت
3 - آزادی و مصونیت مسکن
4 - تعرض ناپذیری مکاتبات
5 - آزادی رفت و آمد
ب - آزادی اندیشه
1 - آزادی عقیده و آیین
2 - آزادی بیان
3 - آزادی آموزش و پرورش
4 - آزادی اخبار و اطلاعات
5 - آزادی نمایش
ج - آزادی گردهمایی
1 - آزادی تجمعات موقتی
2 - آزادی سازمان پیوندی
د - آزادیهای اقتصادی و اجتماعی
1 - مالکیت
2 - آزادی بازرگانی و صنعتی
3 - آزادی کار
4 - آزادی سندیکایی
پرسشهای مهم گفتار ششم
گفتار هفتم - تفکیک قوا
الف - مفهوم تفکیک قواب - نظریات مختلف
ج - انتقاد از تفکیک قوا
د - تفکیک قوا و دو برداشت
1 - رژیم ریاستی
2 - رژیم پارلمانی
پرسشهای مهم گفتار هفتم
گفتار هشتم - پارلمان یا دستگاه قانونگذاری
مقدمهبخش اول - ترکیب پارلمان
الف - نظام دو مجلسی در کشورهای فدرال
1 - ایالات متحده آمریکا
2 - سوئیس
3 - جمهوری فدرال آلمان
4 - اتریش
5 - هندوستان
ب - نظام دو مجلسی در کشورهای تکبافت (بسیط)
1 - سرچشمه تاریخی
2 - مقدمات نظری
3 - اقسام مجلس دوم
1 - 3 ) مجالس دوم غیرانتخابی
2 - 3 ) مجالس دوم انتخابی
ج - نظام یک مجلسی
بخش دوم - سازمان داخلی مجالس
الف - مصونیت پارلمانی
1 - عدم مسئولیت
2 - تعرض ناپذیری
ب - حمایت از پارلمان در برابر اهانت
ج - مانعه الجمع بودن سمت نمایندگی با سایر مشاغل
د - حقوق و پاداش
ه - استقلال پارلمان
1 - استقلال اداری
2 - استقلال مالی
3 - استقلال نظام نامه ای
و - استخوان بندی سازمانی
1 - رییس هیأت رپیسه
2 - سازمان اداری
3 - کمیسیون ها
1 - 3 ) کمیسیون های عادی
2 - 3 ) کمیسیون های تخصصی
ز - اختیارات و وظایف پارلمان
1 - قانونگذاری
1 - 1 ) حدود صلاحیت پارلمان
2 - 1 ) جریان وضع قانون
3 - 1 ) تصویب قوانین در نظامهای دو مجلسی
2 - صلاحیت مالی و بودجه ای پارلمان
1 - 2 ) بودجه چیست؟
2 - 2 ) تصویب بودجه در پارلمان
3 - سایر اختیارات پارلمان
1 - 3 ) حق اظهار نظر و انتقاد
2 - 3 ) مداخله در تعیین برخی مقامات
3 - 3 ) نظارت بر اعمال اجرایی
4 - 3 ) کارویژه قضایی
پرسشهای مهم گفتار هشتم
گفتار نهم - قوه ی مجریه یا دستگاه حکومت
بخش اول - کلیاتالف - اجرای تصمیمات قوای دیگر
ب - تدارک تصمیمات
ج - اتخاذ تصمیمات لازم الاجرا
بخش دوم - اقسام قوه ی مجریه
الف - قوه ی مجریه ریاستی
ب - قوه ی مجریه پارلمانی
ج - قوه ی مجریه نیمه ریاستی یا نیمه پارلمانی
بخش سوم - رییس کشور
الف - پادشاه
1 - پادشاهی مطلق
2 - پادشاهی محدود
3 - پادشاهی پارلمان (مشروطه سلطنتی)
ب - رییس جمهوری
1 - دوره ریاست جمهوری
2 - شیوه انتخابات رییس جمهوری
3 - ریاست دو یا چند تن
1 - 3 ) ریاست دو تن
2 - 3 ) ریاست چند نفر
د - حقوق و اختیارات رییس کشور
بخش چهارم - نخست وزیر و هیأت وزیران
الف - نخست وزیر
ب - تعیین نخست وزیر
ج - تعیین و نصب وزیران
د - ترکیب هیأت وزیران
بخش پنجم - دستگاه های اداری
پرسشهای مهم گفتار نهم
گفتار دهم - اثرات متقابل قوای مقننه و مجریه
بخش اول - روابط قوای مقننه و مجریه در رژیمهای ریاستیبخش دوم - روابط قوه ی مجریه و قوه مقننه در رژیمهای پارلمانی
الف - رژیم پارلمانی به سبک بریتانیایی
ب - رژیم پارلمانی در فرانسه
پرسشهای مهم گفتار دهم
گفتار یازدهم - قوه قضاییه - دستگاه عدالت
بخش اول - پیشینه بحث نظریبخش دوم - مسایل اساسی قضاییه
الف - گزینش قضات
1 - قضات انتخابی
2 - انتصاب قضات
3 - شیوه های گوناگون گزینش قضات
1 - 3 ) ایالات متحده آمریکا
2 - 3 ) کنفدراسیون سوئیس
3 - 3 ) بلژیک
بخش سوم - اصل تغییر ناپذیری قضات
استقلال قضایی در حقوق فرانسه
شورای عالی قضایی فرانسه
بخش چهارم - قضاوت سیاسی
1 - ساختار دیوان عالی عدالت فرانسه
2 - صلاحیت دیوان عالی عدالت در فرانسه
بخش پنجم - قضاوت اداری
1 - شورای دولتی
2 - نقش شورای دولتی
بخش ششم - قضاوت درباره قانون (قضاوت دستورنامه ای)
پرسشهای مهم گفتار یازدهم
گفتار دوازدهم - انتخابات
بخش اول - رأی، انتخاب کردن، انتخاب شدنالف - رأی چیست؟ حق یا تکلیف؟
1 - نظریه حق رأی
2 - نظریه کارویژه ای رأی
ب - سیر تکامل حق رأی
1 - رأی محدود
1 - 1 ) شرط مالیاتی (داراگزینی)
2 - 1 ) شرط شایستگی (شایسته گزینی)
3 - 1 ) محدودیت جنسی
4 - 1 ) محدودیت نژادی
2 - رأی همگانی
1 - 2 ) تابعیت
2 - 2 ) شرط سنی
3 - 2 ) آمادگی روانی
4 - 2 ) اهلیت اخلاقی
6 - 2 ) محرومیت برخی از گروه ها
ج - انواع رأی
1 - رأی فردی و رأی اجتماعی
2 - رأی برابر و رأی چندگانه
3 - رأی اختیاری و رأی اجباری
4 - رأی وکالتی و رأی مکاتبه ای
5 - رأی علنی و رأی مخفی
6 - رأی تکنام و رأی چند نام
7 - لیست بسته و لیست باز
د - انتخاب پذیری
1 - سن
2 - تابعیت
3 - اخلاق
4 - محرومان از انتخاب شدن
بخش دوم - اجرای انتخابات
الف - حوزه بندی های انتخاباتی
ب - فنون تعیین و تشخیص هیأت رأی دهنده
ج - رأی گیری، قرائت آراء و اعلام نتیجه
1 - رأی گیری
2 - قرائت آراء
3 - اعلام نتیجه
د - مجازات تقلبات انتخاباتی
ه - دعاوی انتخاباتی
بخش سوم - احزاب و انتخابات
الف - ارتباط تاریخی انتخابات و احزاب سیاسی
ب - نظام احزاب و اهمیت آنان در امر انتخابات
پرسشهای مهم گفتار دوازدهم
کتابنامه
مشخصات
-
مولفدکتر سید ابوالفضل قاضی(شریعت پناهی)
-
انتشاراتبنیاد حقوقی میزان
-
شابک9789645997272
-
سال چاپ1402
-
نوبت انتشارشصت و هفتم
-
تعداد صفحات336
-
سبکآموزشی
دیدگاه شما بعد از تایید توسط مدیریت در بین دیدگاه ها نمایش داده خواهد شد
برای ثبت نظر، لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید.